Wat is mijn genetisch bepaald gewicht of fat set point?

Allemaal goed en wel een genetisch bepaald gewicht… maar hoeveel is dat dan? Ik zou je graag een kant-en-klare wiskundige formule geven maar het zit iets complexer in elkaar. Anders zouden we in de BMI-valkuil vallen. 😬

Is het ook wel interessant om te weten? Wat zou jij aan je levensstijl veranderen als je je genetisch bepaald gewicht zou kennen? Waarschijnlijk, net zoals bij BMI of je cijfer op de weegschaal, opnieuw de nadruk leggen op dieetdenken, strenger zijn voor jezelf om dat gewicht te bereiken… en het is net dat wat je wil vermijden. 😇

Ja, je fat set point ligt hoger als je al veel diëten op je palmares hebt staan. Je lichaam zet zichzelf door een dieet op spaarstand en eigenlijk moeten we daar blij om zijn. Stel: je bent verloren gelopen en je vindt een hele tijd nergens eten. Je lichaam gaat dan alle energie die je binnenkrijgt maximaal opslaan in je vetreserves om zo lang mogelijk te overleven. Je lichaam kent het verschil niet tussen jij die in hongersnood bent of jij die op dieet bent. Je lichaam zal tijdens je dieet dus meer opslaan in je vetreserves om je te beschermen en zo verhoogt je fat set point.

Diëters komen over het algemeen ook sneller aan dan niet-diëters. Diëten vertraagt je stofwisseling. Je gaat dus simpel gezegd minder calorieën verbranden. Maar ook: als je te weinig energie binnenkrijgt (voeding) worden de eiwitten in spieren aangesproken als energiebron. En, laat spiermassa nu net belangrijk zijn voor een goede verbranding. Hoe meer spieren, hoe sneller je verbranding.

Deze vergelijking kan je helpen om je genetisch bepaald gewicht of fat set point beter te begrijpen. Je thermostaat staat thuis ingesteld op 22 graden. Vanaf je de deur of een venster openzet, zal de temperatuur dalen en de thermostaat er alles aan doen om 22 graden aan te houden. Hoe verder de temperatuur afwijkt, hoe harder je verwarming moet werken.

In je lichaam werkt het eigenlijk bijna hetzelfde. Hoe verder jij afwijkt van je fat set point, hoe harder je lichaam gaat werken om dat gewicht te behouden. Maar dan vooral als je onder je fat set point zit. Zoals ik hierboven al zei, is je lichaam wel gelukkig met wat vetreserves voor noodsituaties. Vandaag komt dat nog zelden voor, maar dat weet je lichaam natuurlijk niet.

Vanaf jouw lichaamscellen doorhebben dat er te weinig energie binnenkomt, sturen ze signalen uit naar je hersenen die op zijn beurt ervoor zullen zorgen dat je extra gefocust bent op voeding rijk aan suiker en vet. Daarom heb je ook extra veel zin in chips of koekjes wanneer je op dieet bent. Maar dat is ook de reden dat die kilo’s er na een restrictief dieet niet definitief afblijven.

Wanneer je gewicht verliest door gezonde eet – en leefgewoonten is dat natuurlijk helemaal anders. Je past je levensstijl aan naar gezonde gewoonten die bij jou passen en je lichaam past zich vanzelf aan naar je gezond gewicht. Wanneer we dingen doen die niet bij ons passen (zoals bij een dieet) kunnen we het vaak niet volhouden omdat de regels die ons worden opgelegd niet bij ons passen.

Nee, onderzoeken tonen aan dat je fat set point een 10 à 15 kg kan verschillen doorheen je levensloop. Omdat je bijvoorbeeld in de winter iets meer weegt of je door een zwangerschap van nature enkele kilo’s aankomt…

Hoe weet je of je op je fat set point zit?

• Je luistert naar de signalen van je lichaam van honger, dus je hongert jezelf niet uit om af te vallen
• Je luistert naar je signalen van verzadiging, je overeet jezelf niet elke keer
• Je gebruikt eten niet om je emoties te verwerken
• Je telt geen calorieën of punten
• Je eet in het algemeen voedzaam zonder dat het aanvoelt als verplichting
• Je probeert je gewicht niet te manipuleren
• Je beweegt regelmatig
• Je categoriseert voeding niet als goed of slecht. Een stuk chocolade is gewoon chocolade en een salade is gewoon een salade. Het is niet goed of slecht
• Je luistert naar wat jij écht wil eten en volgt geen externe regels

Hoe weet je of je boven je fat set point zit?

• Je vindt het moeilijk om aan te voelen wanneer je honger hebt of als je het signaal van honger niet meer kent
• Je overeet jezelf vaak en je kan dus je verzadiging moeilijk aanvoelen
• Je gebruikt je eten vaak om met je emoties om te gaan
• Je hebt regelmatig periodes waarin je eetgedrag oncontroleerbaar is
• Je hebt het gevoel dat je verslaafd bent aan eten (of suiker)
• Je slaat soms maaltijden over
• Je voelt je schuldig bij het eten van bepaalde voedingsmiddelen
• Je hebt al verschillende diëten gedaan met focus op gewichtsverlies
• Je eet vaak breinloos in de zetel
• Je snoept vaak zonder dat je erbij stilstaat
• Je hebt het gevoel dat je dag verpest is na het eten van chocolade of chips
• Je beweegt in het algemeen weinig